ՄԵԾՈՒԹԻՒՆԸ ՅԱՐԱԲԵՐԱԿԱՆ Է

Բնա­կան ե­րե­ւոյթ մըն է՝ մարդ, ընդ­հան­րա­պէս իր ու­շադ­րու­թիւ­նը կը կեդ­րո­նաց­նէ իր իսկ գոր­ծե­րուն «մե­ծու­թեան» ու «կա­րե­ւո­րու­թեան» վրայ եւ ինք­զինք «մե՛ծ» ու «կա­րե­ւո՛ր» անձ մը կը նկա­տէ։

Ա­մէն մարդ կը գոր­ծէ այդ սխա­լը՝ քիչ կամ շատ, եւ կ՚ու­զէ, նոր ար­ժէք տրուի ի­րեն եւ իր գոր­ծին։

Այս զգա­ցու­մով, ա­մէն մարդ «մեծ» է իր «մե­ծու­թեան» սահ­մա­նին մէջ, բայց ո՜ր­քան պզտիկ ու անն­շան՝ երբ իր կար­ծե­ցեալ մե­ծու­թիւ­նը հա­մե­մա­տու­թեան դնէ իս­կա­կան ա­ռու­մով «մեծ»ին ու «մե­ծու­թեան» հետ։ Իր շրջա­նա­կին մէջ ա­մէն մարդ «մեծ» է եւ ա­մէն մար­դու գոր­ծը՝ «մե­ծու­թի՛ւն» է։ Եւ ա­հա­ւա­սիկ ճիշդ այդ կէ­տին է, որ կ՚ը­սենք «մե­ծու­թիւ­նը յա­րա­բե­րա­կա՛ն է»։ Ար­դա­րեւ, ա­մէն մարդ, իր սե­նեա­կին մէջ «մե՛ծ» է, հա­պա ամ­բողջ տան մէ՞ջ, կամ ընկե­րու­թեան մէջ, գոր­ծա­տե­ղին կամ հան­րու­թեան մէջ։ Ե­թէ հոն ալ մե՛ծ է, ա­հա­ւա­սիկ այդ մէ­կը կա­րե­լի է ա­նուա­նել «մե՛ծ մարդ», «կա­րե­ւո՛ր մարդ»։

­Մե­ծու­թիւ­նը յա­րա­բե­րա­կան է, ը­սինք։ Պզտիկ, ան­կա­րե­ւոր, անն­շան մէ­կը՝ որ կոյր է իր ան­ձէն դուրս մեծ եւ մե­ծու­թիւն տես­նե­լու, ինք­զինք «մեծ» եւ իր գոր­ծը «մե­ծու­թիւն» կը կար­ծէ՝ թէեւ մե­ծի ու մե­ծու­թեան ա­մէն ստու­գա­նի­շնե­րով տա­կա­ւին պզտիկ, եւ յա­ճախ խղճա­լիօ­րէն պզտիկ է եւ ան-նըշա՛ն։

Այս խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րով կը հաս­նինք սա ա­նու­րա­նա­լի ի­րո­ղու­թեան՝ թէ մարդ­կա­յին հպար­տու­թիւ­նը բա­նա­ւոր հիմ չու­նի, երբ մարդ յի­շէ, որ շատ մը մար­զե­րու մէջ ո՜ր­քան ան­կա­րող է եւ տկար։ Մարդ երբ ինք­զինք «մեծ» կը կար­ծէ, երբ կը հպար­տա­նայ ինքն իր­մով, պահ մը իր մե­ծու­թիւ­նը պէտք է բաղ­դա­տէ «մեծ»ե­րու հետ, եւ այն ժա­մա­նակ դժուար պի­տի չըլ­լայ հասկ­նալ, թէ ինք ո՜ր­քան «մեծ» է եւ կամ ո՛ր­չափ պզտիկ։ Հոս ալ, ա­հա­ւա­սիկ կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը կը տես­նուի ինք­նա­ճա­նա­չու­թեան։

Չա­փա­ւո­րու­թիւն, կշիռ դնել պէտք է, եւ սահ­մա­նը լա՛ւ ո­րո­շել մե­ծու­թեան։ Ար­դա­րեւ «մեծ» ե­րե­ւե­լու ջան­քը մարդս մեծ չ՚ը­ներ, ինչ­պէս՝ վե­րէն նա­յիլ մարդս եր­բեք բարձր չ՚ը­ներ, կա­րե­ւո­րը վե­րը ըլ­լա­լը չէ մար­դուն, այլ իր նկա­րա­գիրն է, այն ի՛նչ որ է, եւ ո՛չ թէ այն որ ինչ­պէս կ՚ե­րե­ւի։

Չկա՞յ մար­դոց մէջ շնորհ­ներ՝ ո­րոնք կրնան կեան­քը գե­ղեց­կաց­նել, եղ­բայ­րա­սի­րու­թիւ­նը զար­գաց­նել, սէր մշա­կել եւ փո-խըմբռ­նու­մը հաս­տա­տել ի­րենց մէջ։ Կա՛ն ան­շուշտ, ե­թէ մար­դիկ անդ­րա­դառ­նան, անդ­րա­դառ­նալ ու­զեն այդ շնորհ­նե­րուն։

Հա­մես­տու­թիւն, խո­նար­հու­թիւն, չա­փա­ւո­րու­թիւն, ինք­նա­ճա­նա­չու­թիւն, պար­զու­թիւն եւ մա­նա­ւադ սէր, շնորհ­ներ են որ մարդս կը կա­տա­րե­լա­գոր­ծեն, ա­ռիթ կ՚ըն­ծա­յեն, որ գիտ­նան ի­րենց չա­փը, սահ­մա­նը, կշի­ռը, որ­պէս­զի զար­գաց­նեն, ա­ճեց­նեն, մեծց­նեն զա­նոնք։

Ար­դա­րեւ ինք­զինք «մեծ» կար­ծող մէ­կը ինչ­պէ՞ս կը մեծ­նայ, ինչ­պէս՝ ինք­զինք «գի­տուն» կար­ծող մէ­կը չի կրնար սոր­վիլ, չի կրնար ի­րա­պէս գի­տուն ըլ­լալ, քա­նի որ ինք իսկ սահ­մա­նած է իր կա­րո­ղու­թիւ­նը՝ ը­սե­լով, թէ ինք ար­դէն մե՛ծ է, ար­դէն գի­տուն է…։

Ար­դա­րեւ քրիս­տո­նէա­կան հաս­կա­ցո­ղու­թեամբ մե՛ծ է այն, որ սպա­սա­ւորն է ու­րիշ­նե­րուն, օգ­տա­կա­րու­թիւն մը ցոյց տա­լու ջան­քին մէ՛ջն է։ Չէ՞ որ ը­սաւ Յի­սուս, թէ ինք չէ՛ ե­կած սպա­սա­ւո­րու­թիւն ըն­դու­նե­լու, ու­րիշ­ներ ի­րեն ծա­ռա­յեց­նե­լու, այլ՝ ծա­ռա­յե­լո՛ւ։ Քրիս­տոս խո­նար­հե­ցաւ ծա­ռա­նե­րու գոր­ծը կա­տա­րե­լու, Ան, որ իս­կա­կան ի­մաս­տով ճշմա­րիտ Մե՛ծն էր։ «Ո՞վ է մե­ծը. սե­ղան բազ­մո՞­ղը, թէ սպա­սա­ւո­րը։ Ան­շուշտ որ սե­ղան բազ­մո­ղը։ Բայց ես ձեր մէջ սպա­սա­ւո­րի պէս եմ» (ՂՈՒԿ. ԻԲ 27)։­

Ու­րեմն խո­նար­հու­թիւ­նը, հա­մես­տու­թիւ­նը ի­րա­կան մե­ծու­թեան յատ­կա­նիշն են եւ ո՛չ թէ «մեծ ե­րե­ւնալ»ու ա­նի­մաստ կե­ցուած­քը։ Ի՞նչ կ՚ը­սէ ֆրան­սա­կան ժո­ղո­վըր-դա­կան խօս­քը. «Սքե­մը չէ՛ որ մէ­կու մը յար­գը կը բարձ­րաց­նէ, այլ այդ սքե­մը կրողն է որ սքե­մին յար­գը կը պահ­պա­նէ»։  Ո՛չ թէ ար­տա­քին տես­քով, այլ ներք­նա­պէս «մե՛ծ» ըլ­լա­լու է մարդ։

Յով­հան­նէս Ա­ւե­տա­րա­նիչ կը վկա­յէ Յի­սու­սի մե­ծու­թեան՝ Իր խո­նար­հու­թեա­նը մէջ. «Ա­պա ջուր առ­նե­լով՝ լե­ցուց կոն­քին մէջ եւ սկսաւ ա­շա­կերտ­նե­րուն ոտ­քե­րը լուալ եւ մէջ­քին կա­պած ղեն­ջա­կով սրբել» (ՅՈՎՀ. ԺԳ 5)։ Կը հարց­նեմ սի­րե­լինե՜ր. ո՞վ է մե­ծը՝ Յի­սուս թէ ա­շա­կերտ­նե­րը…։ Ա­հա­ւա­սիկ ի­րա՛ւ «մեծ»ը։

Մեծ ու կա­րե­ւոր ըլ­լա­լու հա­մար, նախ պէ՛տք է պզտիկ եւ անն­շան ըլ­լալ, վե­րը ըլ­լա­լու, բարձ­րա­նա­լու հա­մար նախ պէ՛տք է վա­րը ըլ­լալ…։

Ան­տա­րա­կոյս կա՛ն ըն­տիր, ազ­նիւ ան­ձեր, սի­րե­լի բա­րե­կամ­նե՜ր, ո­րոնք կ՚անդ­րա­դառ­նան ի­րենց ըն­ծա­յուած շնորհ­նե­րուն եւ ըստ այնմ կը շար­ժին, գի­տեն, թէ ո՛ւր են եւ կ՚ո­րո­շեն ի­րենց նպա­տա­կա­կէ­տը՝ ե՛տ կը մնան, որ­պէս­զի յա­ռա­ջա­նան։

Փո­խըմբռ­նու­մը կա­րե­ւո՛ր է մարդ­կա­յին կեան­քին հա­մար, լաւ յա­րա­բե­րու­թիւն­ներ մշա­կե­լու հա­մար մար­դոց հետ, չա­փը, կշի­ռը, սահ­մա­նը լաւ ո­րո­շել, գիտ­նալ, ճանչ­նալ ինք­զինք. ա­հա­ւա­սի՛կ ի­րա­պէս «մե՛ծ» ըլ­լա­լու եւ ի­րաւ մեծ գոր­ծեր կա­տա­րե­լու բա­ցատ­րա­գի­րը, ու­ղե­ցոյ­ցը։

Ե­րա­նի՜ ա­նոնց, որ ի­րա­պէս կը ճանչ­նան ի­րենք զի­րենք եւ կ՚ե­րե­ւին այն­պէս՝ ինչ­պէս որ են…։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մա­յիս 21, 2015, Իս­թան­պուլ